Od rana do późnego wieczora nie milknie dźwięk dzwoniących telefonów i głośniejszy niż zwykle gwar rozmów. W Fundacji Instytutu Studiów Wschodnich na warszawskim Powiślu kończą się przygotowania do kolejnej, już 29. edycji Forum Ekonomicznego w Krynicy. Na początku września
(3-5) to uzdrowiskowe miasteczko w Beskidzie Sądeckim znowu stanie się miejscem największej konferencji w naszej części Europy. Organizatorzy przygotowują się na przyjazd nawet pięciu tysięcy gości, z których –szacunkowo – 40% przyjedzie na forum z zagranicy. Przybędzie wielu naszych sąsiadów – z Ukrainy, Czech, Słowacji czy Węgier. Spodziewana jest duża delegacja z Wielkiej Brytanii, przyjadą także goście z krajów nordyckich, Bałkanów i Kaukazu. Krynicę odwiedzą także delegaci z bardziej odległych stron - Indii czy państw afrykańskich.
Europa jutra. Silna, czyli jaka?
Tegoroczne Forum Ekonomiczne przygotowywane jest pod hasłem „Europa jutra. Silna, czyli jaka?” Pytanie to jest dzisiaj szczególnie aktualne.
Istnieją różne wizje przyszłości naszego kontynentu– jak choćby zachwalana przez niektórych polityków „starej” Unii wizja Europy dwóch prędkości, z którą to ideą nie zgadza się polski rząd. Czy można jeszcze znaleźć konsensus w tej sprawie? Widmo osłabienia struktur europejskich staje się coraz bardziej wyraźne – już 31 października bieżącego roku wspólnotę opuszcza Zjednoczone Królestwo. Na starym kontynencie wzrasta siła partii eurosceptycznych, a amerykańsko-chińska wojna handlowa stała się faktem. Gospodarka niemiecka, największa ekonomia naszego kontynentu, zwalnia. Kryzysów jest wiele, pytanie tylko jak im zaradzić.
„Tylko wspólny głos Europy może pokazać jej siłę. Rozbieżności w sprawach zasadniczych dają pole do forsowania własnych interesów krajom o największym potencjale gospodarczym i militarnym. A przecież europejscy liderzy potrafią rozmawiać, czego doskonałym przykładem może być sprawa Macedonii Północnej i Grecji . Konflikt o nazwę udało się zażegnać po bardzo wielu latach” - mówi Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego w Krynicy, Zygmunt Berdychowski.
I Krynica jest miejscem wręcz stworzonym do prowadzenia rozmów i wypracowywania wspólnych wizji. W sądeckim uzdrowisku jak co roku spotkają się głowy państw, członkowie rządów i parlamentów naszego regionu, ekonomiści i samorządowcy. Nie zabraknie przedstawicieli świata nauki i biznesu oraz najsilniejszych polskich oraz światowych mediów.
Krynica to ludzie
Lista VIP-ów jest długa. Po raz kolejny na forum jest spodziewany przyjazd premiera Mateusza Morawieckiego, marszałków Sejmu i Senatu, a także licznej grupy ministrów polskiego rządu. Swój udział potwierdzili już – Jerzy Kwieciński, Jarosław Gowin, Piotr Gliński, Krzysztof Tchórzewski, Witold Bańka, Bożena Borys-Szopa, Dariusz Piontkowski i inni. W skład delegacji z Wielkiej Brytanii wchodzą również ważni goście. Swoją obecność zapowiedzieli Stephen Barclay, Minister ds. Wyjścia UK z Unii Europejskiej i Matt Warman, Minister Cyfryzacji. Oczywiście przybędą także wysoko postawieni przedstawiciele naszego kręgu geopolitycznego, jak Prezydent Republiki Serbskiej Zelijka Cvijanović, Minister Spraw Zagranicznych Ukrainy Pavlo Klimkin czy słowacki Wiceminister Ochrony Środowiska Norbert Kurilla.
Tegoroczny program to pięć sesji plenarnych i ponad 260 dyskusji panelowych, wydarzeń i spotkań. Wśród nowych ścieżek programowych – Cyberbezpieczeństwo oraz Forum Ochrony Środowiska. W dobie wojny nowego typu, ciągłych ataków cybernetycznych i prób destabilizacji podejmowanych przez hakerów będących na usługach niektórych państw, kwestia bezpieczeństwa w sieci staje się jednym z pierwszoplanowych problemów . Wśród prelegentów można będzie usłyszeć Sigurdura Emila Palssona, doradcę Szefa Narodowego Bezpieczeństwa Islandii oraz wysoko postawionego urzędnik z brytyjskiego Krajowego Centrum Bezpieczeństwa Cybernetycznego NCSC.
Rok 2019 przynosi dwie ważne rocznice – 70-cio lecie utworzenia NATO oraz 20-lecie polskiej w nim obecności. To doskonały moment, by porozmawiać o przyszłości Polski w sojuszu i jego roli w zmieniającej się sytuacji geopolitycznej na świecie. Szczególnie pamiętając o staraniach polskiego rządu o utworzenie stałej bazy amerykańskich wojsk na terytorium RP. Jednym z prelegentów będzie były dowódca wojsk amerykańskich w Europie, generał Ben Hodges.
Jak podczas każdej edycji Forum Ekonomicznego przyznawana będzie nagroda „Człowieka Roku” nadawana głosami Kapituły Rady Programowej Forum Ekonomicznego. W roku ubiegłym tytułem tym został uhonorowany premier Litwy Saulius Skvernelis, a wcześniej wyróżniono nim m.in. Victora Orbana, Jarosława Kaczyńskiego, Lecha Wałęsę czy Donalda Tuska. Kto zostanie tegorocznym laureatem? Tego dowiemy się już na początku września.
Europa wyzwań
Od lat jedną z ważniejszych ścieżek tematycznych jest ścieżka Europy Karpat. To świetne pole do dyskusji na temat współpracy i wyzwań, które staja przed tą częścią kontynentu. Wielu nurtuje pytanie, jak wygląda przyszłość państw Grupy Wyszehradzkiej? W roku 1991 głównym założeniem świeżo powołanej organizacji zrzeszającej Polskę, Węgry i ówczesną Czechosłowację było wzajemne wspieranie się przy kandydowaniu do NATO i Unii Europejskiej. Od kiedy udało się osiągnąć te ambitne cele, kooperacja między czterema państwami osłabła. Czesi, Słowacy i Austriacy powołali do życia Trójkąt Sławkowski, który wydaje się być tworem konkurencyjnym dla grupy V4. Z kolei Polska i Węgry mocno zacieśniają współpracę dwustronną. Jeśli grupa V4 jest istotnie tak ważna dla tworzących ją państw jak się publicznie deklaruje, znajdzie to odbicie w spotkaniach w ramach krynickiej Europy Karpat. Warto więc dokładnie obserwować tę część forum.
W programie uwzględnione zostały w szerokim zakresie wszystkie (lub większość) problemów, z którymi dotąd społeczność międzynarodowa nie zdołała się uporać. Dlatego sporo czasu przewidziano na tematy dotyczące przyszłości Ukrainy. Tocząca się w Donbasie wojna, ostatnie wybory prezydenckie i parlamentarne zmieniły układ polityczny u naszych wschodnich sąsiadów. W Krynicy zapowiedziało swój udział kilkuset gości zza naszej wschodniej granicy, jak wiceszef administracji prezydenta Zelenskiego Serhiy Trofimow.
Jak co roku do górskiego kurortu przybędzie również liczna delegacja z Węgier. Organizatorzy przewidują przyjazd dużej, około stuosobowej grupy. Wśród najważniejszych gości należy wymienić wicepremiera, Ministra Finansów Mihalya Vargę, Ministra Spraw Zagranicznych i Handlu – Petera Szijjarto czy Wicemarszałka Zgromadzenia Narodowego Janosa Latorcai. Forum uświetnią swoja obecnością przewodniczący Komisji ds. Europejskich Richard Horcsik oraz Dyrektor Generalny Giełdy Papierów Wartościowych w Budapeszcie, Richard Vegh.
Program kulturalny XXIX Forum Ekonomicznego zawiera prawie 30 wydarzeń – wystaw, koncertów, wieczorów autorskich i pokazów filmowych. Tam także odnajdziemy węgierski akcent. We współpracy z Instytutem Kultury Węgierskiej ora z ambasadą Węgier zorganizowany zostanie koncert zespołu Kerekes Band grającego mieszankę jazzu i folku.
Europa jutra. Silna, ale czy na pewno?
Współczesna Europa przebyła długą drogę od chwili, gdy w latach pięćdziesiątych Schuman wraz z Adenauerem założyli Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Gorliwy katolik Schuman wyznawał ideę, że „wartość Europy, to Europa wartości”. Pytanie, czy patrząc na „cnoty”, które promuje współczesna Unia Europejska, byłby z nich zadowolony. Przywódcy wspólnoty, żyjący pod brukselskim kloszem wydają się nie rozumieć problemów zwykłych ludzi. Pytanie, czy Unię można jeszcze zreformować i czy chce się ona reformom poddać. Brexit wstrząsnął europejskimi państwami. Nigdy jeszcze w nowoczesnej historii wspólnoty nie było kryzysu, którego następstwa są tak trudne do przewidzenia. Tuż za wschodnią granicą wspólnoty szaleje wojna, a wielomilionowa fala imigrantów przelewa się przez jej granice zachodnie. Nad przyszłością kontynentu trzeba radzić, ale trzeba także podjąć konkretne działania. To dobry moment dla Forum Ekonomicznego.
Czy warto więc odwiedzić konferencję w Krynicy? Nie, jeśli nie lubi się tłumu. Nie, jeśli nie jest się zainteresowanym polityką i jej wpływem na otaczający nas świat.
Dla wszystkich pozostałych to doskonała okazja, by po prostu skorzystać z cudzych doświadczeń, zrozumieć inną optykę, nawiązać nowe kontakty, a czasem spotkać ludzi z pierwszych stron gazet i tych, którzy mają realną władzę, by coś zmienić. Krynica to miejsce, w którym na początku września po prostu należy by i potwierdzi to każdy, kto choć raz tego doświadczył.
Tomasz F. Dzbeński
Tomasz F. Dzbeński, z wykształcenia prawnik (Wydział Prawa i Administracji UW), pasjonat historii konfliktów zbrojnych i strzelectwa sportowego. Przez kilkanaście lat mieszkał poza Polską, m. in. w Wielkiej Brytanii i RPA. Obecnie zawodowo związany z Instytutem Studiów Wschodnich, gdzie pracuje jako Coordinator for United Kingdom, Ireland and Commonwealth of Nations. Jego analizy dotyczące tematyki międzynarodowej ukazują się na łamach ogólnopolskich portali.