17 kwietnia obchodzony jest Światowy Dzień Kostki Rubika, słynnego na całym globie wynalazku węgierskiego architekta i wykładowcy akademickiego. Ernő Rubik pierwszy raz swoją kostkę układał przez miesiąc. Obecnie najlepszym zawodnikom na świecie zajmuje to zaledwie kilka sekund.
Międzynarodowe zawody w układaniu Kostki Rubika. Chorwacja. 2017 rok. Fot. Marko Mrkonjic/PIXSELLL/PAP
28 października 1976 roku opublikowano zgłoszenie patentowe zatytułowane „Przestrzenna gra logiczna” o numerze akt RU0158. Edukacyjny gadżet, który stał się słynny na całym świecie jako „magiczna kostka” lub „kostka Kubika”, to obecnie najsłynniejszy węgierski wynalazek.
Ernő Rubik, profesor architektury, chciał za pomocą kostki wyjaśnić studentom jak działają zależności przestrzenne w trójwymiarze. Zabawa kostką składają się z 26 sześcianów i przegubu umieszczonego w środku, której celem jest takie ułożenie kwadratów, aby na każdej ścianie wszystkie posiadały jeden kolor, pobudzała wyobraźnię i rozwijała kreatywność. Liczba kombinacji różnych ułożeń kostki 3x3x3 wynosi... 8!×12!×210×37=43 252 003 274 489 856 000 permutacji, czyli 43 tryliony 252 biliardy 3 biliony 274 miliardy 489 milionów 856 tysięcy.
Jednocześnie doskonale zdawał sobie sprawę z możliwości biznesowych, stojących za jego pomysłem. Nie mylił się. Bűvös Kocka (Magiczna Kostka) pojawiła się na półkach węgierskich sklepów pod koniec 1977 roku i szybko stała się niezwykle modna. Zaledwie rok po opatentowaniu wynalazku tylko na Węgrzech sprzedano prawie milion „magicznych kostek”. Od 1980 roku zabawka stała się również hitem sprzedażowym w Niemczech i w Wielkiej Brytanii, a następnie praktycznie na całym świecie. Szybko zaczęto również bić rekordy w jej układaniu, a także organizować międzynarodowe mistrzostwa najlepszych i najsprawniejszych zawodników. 11 czerwca 2023 roku Max Park ustanowił nowy rekord świata w pojedynczym ułożeniu kostki 3x3. Jego wynik to 3,13 s. Tym samym pobił on poprzedni rekord (3,47 s) aż o 0,34 sekundy.
Jeszcze szybsze od ludzi są maszyny. Ułożenie kostki Rubika w układzie 3x3x3 robotowi skonstruowanemu przez niemieckiego inżyniera Alberta Beera zajęło zaledwie 0,637 s.
(J)