Wyniki najnowszej edycji prestiżowego międzynarodowego badania PISA pokazują, że polscy piętnastolatkowie utrzymali wysoką pozycję na świecie pod względem umiejętności matematycznych, rozumienia czytanego tekstu oraz rozumowania w naukach przyrodniczych. Młodzi Polacy pod względem umiejętności matematycznych znaleźli się na czwartym miejscu w Unii Europejskiej (ex aequo z Belgią, Danią i Wielką Brytanią) i na dwunastej pozycji na świecie. Oczko niżej w tej kategorii w tym prestiżowym rankingu znaleźli się uczniowie z Czech. Młodzi Węgrzy zajęli jedenaste miejsce w Europie i 22. w świecie. Wynik Madziarów i tak był jednak lepszy niż średnia do krajów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Poniżej średniej OECD wypadli w testach młodzi Słowacy, którzy osiągnęli wyniki gorsze nawet od uczniów ze Stanów Zjednoczonych.
Ogłoszenie wyników Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów PISA 2022, 5 grudnia 2023 roku w Instytucie Badań Edukacyjnych w Warszawie. Fot. Piotr Nowak/PAP
Międzynarodowe badania PISA ( Programme for International Student Assessment, czyli Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów), w których sprawdzana jest zarówno wiedza, jak i umiejętności interpretacji i rozumowania, przeprowadzane są regularnie od 2003 roku. W edycji PISA 2022 - przeprowadzonej w marcu i kwietniu ubiegłego roku - wzięło udział ponad 690 tysięcy uczniów z ponad 80 krajów świata. W Polsce badanie przeprowadzono w 246 szkołach i wzięło w nim udział ponad 7 tysięcy piętnastoletnich uczniów.
Uczniowie z Polski i Czech w światowej czołówce
W najnowszej edycji badania PISA wiodących przedmiotem była matematyka. Najlepszy wynik na świecie osiągnęła młodzież w Singapurze: 575 punktów. W krajach europejskich prym wiedli młodzi Estończycy (510 punktów), którzy wyprzedzili uczniów ze Szwajcarii (508 punktów). Na kolejnych miejscach wśród Europejczyków znaleźli się Holendrzy (493 punkty) oraz Irlandczycy (492 punkty). Polscy nauczyciele również mają powody do dumy. Ich podopieczni zdobyli 489 punktów, dzięki czemu Polska znalazła się na czwartym miejscu w Unii Europejskiej i dwunastym na świecie.
W dziedzinie rozumienia czytanego tekstu średni wynik polskich uczniów wyniósł 489 punktów. Tyle samo punktów, co Polacy zdobyli średnio w testach rozumienia czytanego tekstu również uczniowie z Czech. Węgierscy nastolatkowie otrzymali średnio 473 punkty, a młodzież ze Słowacji zaledwie 447. Wynik polskich nastolatków w tej dziedzinie jest jednym z najwyższych wśród krajów Unii Europejskiej i jest zbliżony do wyników uzyskanych przez młodzież w Finlandii (490 punktów), Danii (489 punktów) czy Szwecji (487 punktów). Dla porównania uczniowie z Estonii w dziedzinie rozumienia czytanego tekstu uzyskali średnio aż 511 punktów, a młodzież z Irlandii aż 516 punktów. Jeszcze lepiej radzili sobie z tym zadaniem Japończycy (516 punktów) oraz uczniowie z Singapuru (543 punkty). Średnia dla krajów OECD wyniosła 476 punktów.
W zakresie rozumowania w naukach przyrodniczych polscy uczniowie uzyskali średni wynik na poziomie 499 punktów. Dla porównania ich rówieśnicy w Czechach otrzymali średnio zaledwie jeden punkt mniej (498). Na Węgrzech średni wynik w tej kategorii wyniósł 486 punktów, a na Słowacji jedynie 462 punkty. W tej dziedzinie znów w Europie prym wiedli uczniowie z Estonii (średnio uzyskali 526 punktów), Finlandii (511 punktów) oraz Wielkiej Brytanii i Słowenii (500 punktów)
Coraz gorsze wyniki młodzieży na całym świecie
Wyniki Polaków chociaż wciąż są bardzo dobre, to w ciągu ostatnich trzech lat znacząco jednak spadły. Gorzej niż jeszcze kilka lat temu radzą sobie też młodzi Czesi. Zarówno młodzi Polacy, jak i Czesi i tak wypadli jednak lepiej niż ich rówieśnicy w wielu innych krajach Unii Europejskiej i państw członkowskich OECD.
Trend ten widać zresztą na całym świecie. W 2003 roku podczas testów z matematyki globalna średnia wyniosła 501 punktów. W 2009 roku było podobnie, ale już w roku 2015 średnia spadła do 496 punktów. Badanie przeprowadzone w roku 2022 przyniosło jeszcze gorszy wynik: średnio uczniowie zdobyli zaledwie 480 punktów.
Również w zakresie rozumienia czytanego tekstu średni wynik osiągnięty przez młodzież w krajach OECD w 2022 roku był o 10 punktów niższy w roku 2018. Jedynie wynik w dziedzinie rozumowania w naukach przyrodniczych był w ubiegłym roku zbliżony do tego z roku 2018.
Eksperci za jeden z głównych czynników gorszych wyników uczniów uznają pandemię wirusa oraz edukację zdalną.
(J)