29 listopada 2023 roku w Warszawie odbyła się konferencja pt. „Współpraca gospodarcza państw V4 – perspektywy i przyszłość” zorganizowana przez Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka. Było to kolejne spotkanie, w trakcie którego eksperci pochodzący z krajów Grupy Wyszehradzkiej wspólnie zastanawiali się nad stanem obecnych wzajemnych relacji pomiędzy państwa V4 oraz rozważali, w jaki sposób stosunki te polepszyć.

W spotkaniu wzięło udział wielu znamienitych gości, w tym ambasador Węgier w Polsce JE Zsuzsanna Orsolya Kovács. Konferencję otworzył prowadzący to wydarzenie Illés László Katona, stypendysta Mathias Corvinus Collegium w Budapeszcie w  Instytucie im. Felczaka, który jako pierwszą o zabranie głosu poprosił ambasador Węgier w Polsce.

Pani ambasador podziękowała za zorganizowanie konferencji, podkreślając, że to bardzo ważna inicjatywa pozwalająca zająć się różnymi aspektami współpracy pomiędzy państwami V4. „Ostatnie spotkanie dotyczyło obronności. Dziś zajmiemy się wyszehradzką gospodarką” – dodała. Kovács nawiązała do historycznego spotkania monarchów w Wyszehradzie, które miało miejsce w 1335 roku. W jego trakcie także rozmawiano o gospodarce i infrastrukturze, co pokazuje, że już w XIV wieku rozumiano, jak ważna jest dobra komunikacja między państwami. Niestety, choć minęło tyle lat, wciąż istnieje wiele przeszkód (np. zbyt mało połączeń kolejowych), aby relacje gospodarcze mogły się rozwijać. Na szczęście, jak powiedziała ambasador, jesteśmy świadomi tych trudności i chcemy je przezwyciężać.

Jako drugi głos zabrał Dyrektor Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, Maciej Szymanowski. Dyrektor wyraził nadzieję, iż tematyka poruszana na konferencji stanie się inspiracją do dyskusji podczas najbliższego spotkania przywódców państw Grupy Wyszehradzkiej.

Pierwszy panel dyskusyjny pt. „Handel, inwestycje i współpraca w V4” poprowadził Máté György Vigóczki. Wzięli w nim udział Anna Skarzyńska-Zientak z Polsko-Węgierskiej Izby Gospodarczej, Viktória Lilla Pató z Węgierskiego Biura Promocji Rozwoju, Robert Zając z Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu i Mikuláš Zeman z Narodowego Banku Czeskiego.

Skarzyńska-Zientak podkreślała, jak ważne było powołanie Izby Gospodarczej. Celem instytucji jest promowanie przedsiębiorczości i współpracy z organizacjami okołobiznesowymi. „Paradoksalnie, trudna sytuacja na świecie zbliżyła przedsiębiorców, a dołączeniem do nas zainteresowanych jest coraz więcej podmiotów” – mówiła prelegentka. Zaznaczyła, że zwłaszcza jeśli relacje polityczne się ochładzają, tym ważniejsze jest pogłębienie relacji gospodarczej. Dodała, iż przerwanie łańcuchów dostaw w czasie pandemii pokazało jak ważne są sąsiedzkie stosunki wewnątrz Europy, a dla nas szczególnie w obrębie V4.

Zeman podkreślił z kolei trudności, z jakimi wciąż mierzy się UE, głównie strefa euro. Stwierdził, że recesja może jeszcze dotknąć wiele krajów, zwłaszcza te uzależnione od importu z Niemiec z powodu spowolnienia niemieckiej gospodarki. Ekspert podkreślił, że jego zdaniem, dla Czech, Węgier i Polski korzystniejsze będzie pozostanie przy własnej walucie, choć niektórzy twierdzą, że przyjęcie euro pomogłoby walczyć z inflacją. „Nie podzielam tego punktu widzenia” – powiedział.

Głos następnie zabrała Pató, która opowiedziała, czym zajmuje się Biuro, które reprezentuje. Głównym celem MFOI Advisory jest wspieranie podmiotów chcących pozyskać fundusze unijne i prowadzenie ich przez proces „od wizji do realizacji”. Pató podkreśliła, że choć istnieje sporo możliwości, aby uzyskać finansowanie na różne projekty, wiele z nich nie przechodzi weryfikacji, gdyż nie spełnia warunków formalnych. „MFOI nie pisze wniosków, ale istnieje po to, aby nauczyć dopełniać formalności.” – mówiła.

Zając zwrócił z kolei uwagę na duży wzrost gospodarczy, jaki miał miejsce w krajach V4 od 1991 r., co stawia je pod tym względem w czołówce państw świata i daje szanse na dalszy rozwój.

W dalszej części prelegenci rozmawiali m.in. na temat szans i zagrożeń wynikających z przyjęcia euro w krajach V4. Wiele miejsca poświęcono sprawie funduszy unijnych, które, jak podała Pató, w większości trafiają do krajów Europy Zachodniej, co prowadzi do rosnących dysproporcji w rozwoju regionów. Aby mogło się to zmienić potrzebne jest „budowanie mostów” pomiędzy narodami. Uczestnicy podkreślili, że dużym zadaniem dla państw V4 jest właśnie wyrównanie szans i zrównywanie prawa obowiązującego w tych krajach. „Trudno rozwijać pewne projekty, jeżeli w każdym państwie obowiązują inne przepisy” – mówili. Wszyscy członkowie V4 powinni poza tym uczyć się od siebie i czerpać dobre wzorce. Nieocenioną pomocą służą tu sami przedsiębiorcy, którzy mają już potrzebne „know-how”.

Moderatorem drugiej części spotkania pt. „Rola infrastruktury i łączności w V4” był Illés László Katona. W panelu wzięli udział Ágnes Vass z Węgierskiego Instytutu Spraw Zagranicznych, István Loránd Szakáli z Fundacji Badań Ekonomicznych Oeconomus i Alexander Škurla, ekspert ds. inwestycji i infrastruktury.

Vass podkreśliła, że warunkiem koniecznym dla rozwoju współpracy gospodarczej jest poprawa infrastruktury oraz połączeń pomiędzy krajami V4. Wcześniej kraje te budowały raczej połączenia z Europą Zachodnią, lecz, chcąc wzrastać gospodarczo, powinny też współpracować silniej ze sobą.

Szakáli zaznaczył, że działanie grupy V4 jest nie tylko konieczne, ale też pożądane przez mieszkańców. Zwłaszcza dla Węgier, jak mówił, praca w ramach Grupy Wyszehradzkiej jest jedną z najważniejszych aktywności na arenie międzynarodowej. Szakáli zwrócił też uwagę na ilość i jakość dróg w krajach Europy Zachodniej i Wschodniej, podkreślając, że dotychczas zdecydowana większość połączeń budowana była na osi Wschód-Zachód, a nie Północ-Południe.

Škurla podkreślił, iż nie jest niczym nowym, że „drogi dają możliwość rozwoju”. Wiedzieli o tym już starożytni Rzymianie i powinniśmy to tym bardziej rozumieć dzisiaj. Dla państw V4 szczególnie ważnym projektem jest więc budowa Via Carpathia.

Po zakończeniu wystąpień prelegenci rozpoczęli dyskusję. Rozmawiali m.in. na temat ewentualnego „zinstytucjonalizowania” współpracy w ramach V4 oraz elektromobilności. Ważnym tematem debaty były zalety budowy dróg na osi Północ-Południe, które nie tylko będą łączyć państwa V4, ale też otworzą je na kraje leżące na południu Europy, na przepływ surowców oraz skrócą czas dostaw. Jak mówili prelegenci, równie ważna jest budowa międzynarodowych linii kolejowych dużych prędkości. Bez względu jednak na ekonomiczne korzyści tego długoterminowego projektu, aby taka infrastruktura powstała, potrzebna jest polityczna wola, której niestety czasem brakuje. Pokonanie tych trudności, których przyczyny są bardzo złożone, to pierwszy krok, aby budować wspólną przyszłość.

W ostatniej części konferencji głos zabrał Zoltán Pogátsa wygłaszając wykład „Edukacja, innowacje i rozwój gospodarczy w Europie Środkowo-Wschodniej – spojrzenie w przyszłość”.

(ASzcz)

Zdjęcia z wydarzenia (GK):