13 listopada obchodzony jest Dzień Języka Węgierskiego (Magyar Nyelv Napja), uważanego za jeden z najtrudniejszych języków na świecie. Data corocznych obchodów została oficjalnie wyznaczona przez parlament Węgier w 2011 roku na pamiątkę uchwalenia 13 listopada 1844 roku ustawy ustanawiającej węgierski językiem urzędowym całego państwa.
Przykład dawnego listu w języku węgierskim. Fot. ha11ok / Pixabay
Język węgierski (magyar nyelv) to jeden z nielicznych języków używanych na terenie Europy, które nie należą do rodziny indoeuropejskiej. Węgierski podobnie jak fiński czy estoński należy bowiem do grupy języków ugryjskich. Szacuje się, że językiem tym mówi od 14 do 17 milionów osób na całym świecie, głównie na Węgrzech, w południowej Słowacji, rumuńskim Siedmiogrodzie, północnej Serbii, zachodniej Ukrainie, wschodniej Słowenii oraz wschodniej Austrii.
Naukowcy od XIX wieku toczą spór dotyczący pochodzenia języka Madziarów i tego, czy węgierskiemu bliżej do fińskiego czy do tureckiego, a może do sumeryjskiego, a nawet do japońskiego. Wśród językoznawców dominuje pogląd, że język węgierski oddzielił się od swoich ugryjskich krewnych w pierwszej połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e., w zachodniej Syberii, na wschód od południowego Uralu. Nie brakuje jednak naukowców, którzy uważają, że jest jeszcze starszy. Według językoznawcy Emila Pásztora język węgierski liczy co najmniej trzy tysiące lat i jest starszy niż angielski, francuski, polski czy hiszpański.
Modlitewnik w języku węgierskim z XII wieku. Źródło: domena publiczna.
Wiadomo na pewno, że alfabet języka węgierskiego składa się z 40 liter: 14 samogłosek, 26 spółgłosek. Wiadomo też, że język ten jest powszechnie uważany za jeden z najtrudniejszych na świecie. Papież Franciszek podczas ubiegłorocznej pielgrzymki na Węgry żartował, pytając witających go na lotnisku w Budapeszcie duchownych i polityków, czy wiedzą, dlaczego w niebie będziemy mówić po węgiersku? – Bo nauka tego języka trwa całą wieczność! – odpowiedział Ojciec Święty (znany z biegłej znajomości języków święty Jan Paweł II potrafił jednak czytać kazania po węgiersku). Ci, którzy ten język poznali, twierdzą jednak, że choć początki nauki są trudne, to węgierski jest wyjątkowo klarowny, harmonijny i logiczny.
Język węgierski ma nie tylko swoje oficjalne święto. W Sátoraljaújhely, miasteczku położonym na północy Węgier, od 2008 roku działa Muzeum Języka Węgierskiego (początkowo poświęcone było ono poecie i tłumaczowi Ferencowi Kazinczyemu, autorowi reform literackiego języka węgierskiego, dzięki którym ujednolicono pisownię i ustandaryzowano ortografię, a także unowocześniono stylistykę języka Madziarów).
13 listopada w wielu miejscach Węgier organizowane są również wieczorki poetyckie, premiery książek oraz wykłady dotyczące języka węgierskiego i węgierskiej literatury.
Znajomość języka Madziarów konsekwentnie krzewi również Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, który prowadzi zarówno program stypendialny, jak i program nauczania języka węgierskiego w aż 17 polskich szkołach. Jednocześnie pracownicy Instytutu Felczaka dbają nie tylko o promocję nauki języka, lecz także o szerzenie wiedzy o wspólnej historii obu narodów.
(JAP)