Prokuratura Europejska (European Public Prosecutor’s Office) – nowa unijna instytucja, której centrala mieści się w Luksemburgu – 1 czerwca oficjalnie rozpoczęła swoją działalność. Węgry i Polska należą do grupy krajów, które nie przystąpiły do EPPO, obok takich państw jak Dania, Irlandia czy Szwecja.
Rozporządzenie o powstaniu Prokuratury Europejskiej – pierwszej prokuratury ponadnarodowej – przyjęto w 2017 r. Jak czytamy na stronach unijnych, Prokuratura Europejska ma prowadzić sprawy przestępstw związanych z nadużyciami finansowymi, korupcją, praniem brudnych pieniędzy oraz poważnymi transgranicznymi oszustwami związanymi z VAT na kwotę co najmniej 10 mln euro. Szacuje się bowiem, że każdego roku wskutek transgranicznych oszustw finansowych państwa członkowskie tracą co najmniej 50 mld euro tylko z tytułu dochodów z VAT. Według oficjalnych prognoz Prokuratura Europejska może już w pierwszym roku zająć się ponad trzema tysiącami spraw, współpracując z istniejącymi już instytucjami UE, takimi jak Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) czy Europejska Jednostka Współpracy Sądowej (Eurojust) czy Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol).
Podwójne standardy?
Zarówno rząd w Budapeszcie, jak i władze w Warszawie skorzystały z klauzuli opt-out dla działań związanych z przestrzenią wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – zgodnie z zawartymi traktatami zwalczanie przestępczości jest bowiem kompetencją państw członkowskich.
– Jeśli nie musisz do czegoś dołączać, to nie musisz dołączać. Dla nas jest to kwestia suwerenności, nie pozwala nam na to konstytucyjne usytuowanie prokuratury – wyjaśniła węgierska minister sprawiedliwości w wywiadzie dla konserwatywnego dziennika „Magyar Hírlap”. – Istnieją profesjonalne oraz suwerenne powody, dla których Węgry wraz z innymi państwami członkowskimi monitorują z zewnątrz działalność nowej Prokuratury Europejskiej – dodała Judit Varga, podkreślając, że „kilka organów UE już chroni interesy finansowe UE, a prokuratura może być narzędziem wywierania nacisków”. Odpowiadając na pytanie o krytykę związaną z nieprzystąpieniem do Prokuratury Europejskiej, Judit Varga powiedziała: – Również w tym przypadku stosuje się podwójne standardy. Łącznie pięć krajów oprócz Węgier – Irlandia, Dania, Szwecja i Polska – nie dołączyło [do Prokuratury Europejskiej – dop. red.], ale o łamanie praworządności oskarżani są tylko Węgrzy, ale już nie Duńczycy czy Irlandczycy, mimo że są oni wykluczeni z wszelkiej współpracy sądowej.
– Opowiadamy się za trwałą obecnością Polski w Unii Europejskiej. Widzimy w tym wręcz polską rację stanu, ale równocześnie opowiadamy się za Europą ojczyzn, a nie za jednym europejskim superpaństwem. To rozszerzanie kompetencji instytucji unijnych traktujemy raczej jako zagrożenie dla procesu integracji niż jego wzmocnienie – przekonywał również polski wicepremier Jarosław Gowin, zauważając, że jego zdaniem wymiar sprawiedliwości powinien pozostać suwerenną domeną państw członkowskich Unii Europejskiej.
(JAP)