Express z Budapesztu – Czym żyły Węgry i Węgrzy w ubiegłym tygodniu

8-14 czerwca 2020 r.

​

Owocne konsultacje w sprawie polityki zagranicznej, skandal z nagraniem wideo socjalistów, kulturalna aplikacja na telefon – takich wiadomości dostarcza najnowszy Express z Budapesztu.

W węgierskiej polityce miniony tydzień upłynął spokojnie. Fala protestów Black Lives Matter, która wstrząsnęła też Europą Zachodnią, na Węgrzech wywołała jedynie cichą, liczącą ok. tysiąca osób  manifestację przed Ambasadą Stanów Zjednoczonych w Budapeszcie – podawał w niedzielę portal informacyjny Index.

V4 since 1335

Jednym z głównych tematów czwartkowego spotkania szefów rządów V4 w Czechach był unijny Fundusz Odbudowy, co do którego Czechy i Węgry miały wcześniej zastrzeżenia. Andrej Babiš i Viktor Orbán apelowali o uruchomienie zrównoważonego i sprawiedliwego pakietu ratunkowego UE. Na Funduszach Europejskich skupia się też program obecnej czeskiej prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej, reklamowany hasłem Reasonable Europe – Rozsądna Europa.

W piątek rozpoczął się nowy rozdział w stosunkach słowacko-węgierskich

Po zeszłotygodniowej wizycie słowackiego ministra spraw zagranicznych Ivana Korčoka w Budapeszcie wiele węgierskich i słowackich mediów zapowiedziało, że stolicę odwiedzi też premier Igor Matovič. Dla urzędującego od marca premiera Słowacji była to druga – po odwiedzinach Pragi – podróż zagraniczna.

To naturalne, że Węgry interesują się sytuacją mniejszości węgierskiej na Słowacji – powiedział Matovič już w Budapeszcie, na wspólnej międzynarodowej konferencji po spotkaniu z premierem Viktorem Orbánem. Zauważył, że słowaccy politycy zazwyczaj ignorują historię i Trianon, on sam jednak nie uważa tego za właściwe rozwiązanie. Matovič dodał, że dyskutował z Orbánem dlatego, że trzeba patrzeć w przyszłość, a historii zmienić nie można. Obiecał też, że na Słowacji powstanie zaplecze, w którym społeczność węgierska będzie mogła bez obaw pielęgnować własną kulturę. … polityk jest patriotą, jeśli wyznacza sobie za cel ochronę wszystkich obywateli – podsumował premier Słowacji.

Orbán w swoim wystąpieniu sporo czasu poświęcił kwestiom gospodarczym (Słowacja jest trzecim najważniejszym partnerem handlowym Węgier). Wspomniał też o nowym moście w Komárom, a także o otwieraniu coraz większej liczby przejść granicznych. Po krótkim wywodzie na temat charakteru narodowego Węgrów Orbán zakończył swoje wystąpienie słowami: Niech nas zaakceptują takimi, jakimi jesteśmy!

Relację ze spotkania premierów jeszcze tego samego dnia publikowały za węgierską agencją prasową MTI wszystkie węgierskie media: niezależny portal Pesti Hírlap, centrowy Azonnali i lewicowy 168 Óra, a także prorządowe Magyar Nemzet i Magyar Hírlap.

Raz jeszcze o Trianon

W poprzedni czwartek Węgrzy świętowali Dzień Jedności Narodowej i jednocześnie wspominali setną rocznicę podpisania traktatu w Trianon. Odpowiedzi na pytania dotyczące tego faktu historycznego, a także związanego z nim zjawiska psychospołecznego udzielił konserwatywny, krytyczny wobec rządu portal Válasz Online. Dziennikarz Barna Borbás zwraca w niej uwagę, a także zachęca do badania drzew genealogicznych, wycieczek turystycznych po historycznych terenach Węgier, zakładania małych i średnich firm w ojczyźnie, wzajemnej nauki języków oraz przekazywania pamięci historycznej z pokolenia na pokolenie.

Bohaterowie na pierwszej linii frontu i oszuści w węgierskiej służbie zdrowia

Węgierski rząd przyzna pracownikom państwowej służby zdrowia, którzy walczą na pierwszej linii z epidemią, jednorazową premię w wysokości pięciuset tysięcy forintów. Pracownicy niepublicznej służby zdrowia natomiast zostaną wynagrodzeni przez pracodawcę, władze stolicy lub kościoły – poinformował w środę portal 444.hu.

W niedzielę na stronie facebookowej Węgierskiej Partii Socjalistycznej (MSZP) ukazało się nagranie, w którym poseł tej partii Lajos Korózs zwracał się do kobiety przedstawianej jako Athina Németh – pracownica pogotowia ratunkowego i hospicjum. Na nagraniu pokazano też siedzibę Krajowego Pogotowia Ratunkowego (OMSZ) i ratowników medycznych. Kobieta twierdziła, że podczas epidemii w wyniku zwalniania szpitalnych łóżek i wypisywania przewlekle chorych do domu w krótkim czasie zmarło dziewięciu z dziesięciu pacjentów, którzy byli pod jej opieką. W poniedziałek OMSZ oświadczyło, że nie pracuje u nich nikt o takim nazwisku, nie występuje ono również w rejestrze pracowników służby zdrowia. Dziennikarz András Dezső na portalu Index opisał całą historię polityka i podstawionej kobiety, którzy pojawili się też w jednym z programów lewicowego kanału telewizyjnego ATV, by bronić przegranej sprawy. MSZP wszczęła wewnętrzne dochodzenie w sprawie nagrania, Ministerstwo Zasobów Ludzkich zgłosiło skargę dotyczącą szerzenia dezinformacji, a firma AMS Mentőszolgálat w celu obrony dobrego imienia […] podejmie kroki prawne przeciwko fałszywej ratowniczce medycznej (168 Óra).

Konflikt wewnętrzny między EPL a Fideszem

Belgijski polityk Herman Van Rompuy, były przewodniczący Rady Europejskiej, ogłosił w środę, że Donald Tusk rozwiązał na jego prośbę tzw. „grupę mędrców” Europejskiej Partii Ludowej (EPL), która zajmowała się kwestią członkostwa Fideszu. Powodem było to, że członkowie tej komisji nie potrafili zająć wspólnego stanowiska w ocenie sytuacji na Węgrzech, jej dalsze istnienie nie miało więc sensu. „Grupa mędrców” miała rozstrzygnąć, czy węgierski rząd narusza zasady praworządności i czy Fidesz powinien zostać wykluczony z EPL. Van Rompuy zabrał głos w tej sprawie, ponieważ w niedzielę na łamach Die Presse am Sonntag były kanclerz Austrii Wolfgang Schüssel za rozpad komisji obwinił Donalda Tuska. Wewnętrzne sprawy EPL uważnie śledziły portale Index oraz 444.hu.

Podsumowanie ostatnich 10 lat

Na blogu naukowym Qubit, należącym do liberalnego 444.hu, ukazał się artykuł przedsiębiorcy i analityka Krisztiána Orbána. W tekście zatytułowanym Koniec chaosu: nowy porządek świata, nowa ideologia autor pisze o upadku porządku świata z lat 2010-2019. Powrót USA do roli trzymającego wszystko w ryzach „globalnego szeryfa” i możliwość zimnej wojny z Chinami – taka jest prognoza przedsiębiorcy wypowiadającego się zazwyczaj na przełomie lat. Orbán przewiduje, że w wyniku nadania kluczowego znaczenia kwestii bezpieczeństwa ograniczona zostanie liczba strategii krajowych, które będą akceptowane przez nowy porządek świata – w rezultacie Węgry i Polska nie będą mogły prowadzić polityki, która umożliwiłaby otwarcie się na kraje podwójnych standardów lub tzw. „gapowiczów” (Chiny, Rosję i państwa Trzeciego Świata).

Tymczasem portal gospodarczy Portfolio w jednym ze swoich raportów wskazywał, że styczniowy problem niedoboru siły roboczej w czerwcu zastąpiony został przez problem bezrobocia. Index zaś zauważał, że podczas epidemii znacząco spadła sprzedaż tych produktów, które sprzedawane są bez opakowań lub w mniejszych porcjach – do szybkiej konsumpcji (Kakaowy ślimak wielkim przegranym epidemii).

Ze świata kultury

Z nową aplikacją można zwiedzać budapesztański Cmentarz Kerepesi. Aplikacja FiumeiGuide na Androida jest dostępna za darmo w sklepie GooglePlay. Dzięki niej możemy dowiedzieć się czegoś na temat życia i działalności stu najznamienitszych osób pochowanych na cmentarzu przy ulicy Fiumei – pisano na stronach MTI i WeLoveBudapest.

Od początku marca w Europie nie odbyła się żadna premiera teatralna; ciszę przerwał Teatr Narodowy w Miszkolcu, wystawiając współczesną komedię węgierską pt. Francia rúdaugrás (Francuski skok o tyczce). Miszkolc nie stał się mimo to przedmiotem bulwarowych wiadomości ani ogólnego zainteresowania – tak jak niejaki Károly Zsolt Kiss. W poprzedni piątek mężczyzna, który pracuje jako kierowca autobusu, a wcześniej służył w Iraku, zapobiegł napadowi na starszą kobietę. Kierowca, zauważywszy na ulicy próbę kradzieży, wysiadł z autobusu i przepędził złodzieja. Zdarzenie zarejestrowała kamera w autobusie, a sprawca jeszcze tego samego dnia został zatrzymany przez policję. Zarówno o premierze teatralnej, jak i o napadzie jako pierwszy informował miejscowy portal minap.hu.

Bence Biró