– Granica Węgier została otwarta we wrześniu 1939 roku. Do naszego kraju podczas drugiej wojny światowej przybyło ponad 100 tysięcy polskich żołnierzy i uchodźców cywilnych. U nas szukali schronienia przed okropnościami drugiej wojny światowej – przypomina lektor w filmie dokumentalnym „Z szacunkiem do narodu węgierskiego...”, który telewizja M5 wyemituje w czwartek 23 marca o godz. 19 z okazji przypadającego wówczas Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej.

Źródło: Facebook

Historycy polscy i węgierscy szacują, że dzięki decyzji premiera Pála Telekiego o otwarciu granic po agresji Niemiec i Związku Sowieckiego na Polskę we wrześniu 1939 roku na Węgrzech znalazło się ponad 140 tysięcy polskich uchodźców cywilnych i wojskowych, w tym bardzo wiele dzieci.

Azylem dla polskiej młodzieży była działająca od września 1940 roku do późnej jesieni 1943 roku szkoła w Balatonboglár. Prowadzono w niej działalność kulturalną i realizowano program nauczania w języku polskim dla około 600 uczniów z Polski. Była to jednocześnie jedyna szkoła w całej Europie, w której podczas drugiej wojny światowej można było zdawać polską maturę (egzamin dojrzałości złożyło w latach 1940–1943 około 200 polskich uczniów).

    Szkoła w Balatonboglár. Fot. PAP/Reprodukcja Wojciech Kryński 

Na dawnym budynku szkoły umieszczono dwie tablice pamiątkowe, które przypominają o polsko-węgierskiej historii i polskich uchodźcach nad Balatonem. W miejscowym muzeum można również oglądać świadectwa maturalne „boglarczyków”, legitymacje uchodźców, pamiętniki, książki opatrzone pieczątką szkolnej biblioteki, a także fotografie uczniów, nauczycieli, chóru, orkiestry, a nawet szkolnej drużyny piłkarskiej. 

(JAP)