Węgierska biochemiczka Katalin Karikó, której odkrycia pomogły w szybkim stworzeniu szczepionki przeciwko SARS-CoV-2, została nominowana do tytułu Kobiety Roku magazynu Glamour. Katalin Karikó początkowo odmówiła. W końcu zgodziła się jednak przyjąć ten tytuł. Jak napisała na swoim profilu na Facebooku laureatka kolejnego wyróżnienia, jej córka Zsuzsi przekonała ją bowiem, że młode dziewczyny potrzebują takich wzorców jak ona.
Mural ukazujący biochemiczkę Katalin Karikó na jednym z bloków w Budapeszcie. Fot. Zoltan Balogh / MTI / PAP/EPA
Katalin Karikó, wiceprezes niemieckiego BioNTech, to obecnie jedna z najbardziej znanych Węgierek na świecie. Jej wieloletnie badania umożliwiły bowiem szybkie stworzenie szczepionki przeciw COVID-19 firmy Pfizer-BioNTech. Zdjęcie na okładce magazynu „Glamour” oraz tytułu Kobiety Roku – przyznawany co roku inspirującym aktorkom, pisarkom i influencerkom – to tylko jedno z bardzo wielu wyróżnień, którymi w tym roku uhonorowano utalentowaną Węgierkę, od kilkudziesięciu lat prowadzącą badania nad nowoczesnymi technologiami w medycynie. Katalin Karikó została również uznana za jedną ze 100 najbardziej wpływowych postaci w rankingu magazynu „Time” (obok takich osób jak np. współzałożyciel Tesli i ekscentryczny multimiliarder Elon Musk), trafiła również na okładkę czasopisma „Wired UK”.
Węgierska biochemiczka do Stanów Zjednoczonych wyemigrowała w roku 1985. Zdolna i piekielnie ambitna Węgierka opuszczała wówczas Węgierską Republikę Ludową bez znajomości za oceanem, z bardzo skromnymi oszczędnościami i bez żadnych gwarancji sukcesu. Jej badania długo nie przynosiły oczekiwanych rezultatów. Przez wiele lat zastosowanie mRNA w przypadku ludzi było bowiem niemożliwe ze względu na to, że obce mRNA wywołuje silną reakcję układu odpornościowego i jest błyskawicznie niszczone. Węgierska biochemiczka Katalin Karikó i amerykański immunolog Drew Weissman znaleźli jednak sposób na to, aby oszukać układ odpornościowy, wymieniając w mRNA jeden niewielki fragment. Świat dowiedział się o ich odkryciu w roku 2005, a więc 15 lat przed pandemią koronawirusa. Ich odkrycie może być przydatne również w leczeniu wielu schorzeń, w tym na przykład w walce z nowotworami.
Słynna węgierska biochemiczka i biolog molekularny otrzymała w tym roku między innymi nagrody od francuskich czy niemieckich środowisk naukowych. We wrześniu została również uhonorowana niezwykle prestiżową Nagrodą Laskera, która od 1946 roku przyznawana jest przez Fundację Laskerów naukowcom za badania w dziedzinie medycyny. W tym roku Katalin Karikó została doceniona wspólnie wraz z Drew Weissmanem – profesorem z Uniwersytetu Pensylwanii – za odkrycie procedury medycznej opartej na zmodyfikowanej technologii mRNA, umożliwiającej szybki rozwój wysoce skutecznych szczepionek zarówno przeciwko COVID-19, jak i potencjalnie przeciwko innym chorobom.
Nagroda Laskera cieszy się ogromnym prestiżem i nazywana jest „amerykańskim Noblem”. Ponad 90 laureatów tego wyróżnienia otrzymało zresztą później również Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. W przypadku Karikó szansa na to, że amerykańskie wyróżnienie okaże się prorocze, jest bardzo duża. Jeszcze przed przyznaniem jej Nagrody Laskera była ona bowiem wymieniania w gronie osób, które są faworytami do Nagrody Nobla. Absolwentka Uniwersytetu w Segedynie przeszłaby wówczas do historii jako pierwsza Węgierka uhonorowana Nagrodą Nobla. Szanse na wyróżnienie ma spore, ponieważ zdaniem komentatorów Katalin Karikó mogłaby liczyć na tę nagrodę zarówno w dziedzinie chemii, jak i fizjologii i medycyny. Nie wiadomo, czy i kiedy te przewidywania ekspertów się spełnią. Wiadomo już jednak, na co badaczka chciałaby przeznaczyć pieniądze z tej prestiżowej nagrody, jeśli ją rzeczywiście otrzyma. – Nie noszę biżuterii i nie będę jej nosiła. Mam 66 lat. W takim okresie życia nie wybiera się drogich rzeczy i kosztownego hobby, na które można by wydać pieniądze. Pozostały tylko badania – stwierdziła Karikó w wywiadzie na antenie M5.
Jej córka Zsuzsanna Francia nie zdecydowała się na karierę naukową. Postawiła na sport i w wioślarstwie odniosła największe życiowe sukcesy, dwukrotnie sięgając po złoty medal olimpijski i pięciokrotnie zdobywając złoty krążek w mistrzostwach świata. Wychowana w Stanach Zjednoczonych Zsuzsanna Francia nie zapomniała o rodzinnych korzeniach i biegle mówi po węgiersku.
(JAP)