Napięta sytuacja na Wschodzie i sytuacja gospodarcza na przełomie lat 2021 i 2022 – to tematy, które w ostatnich dniach kończącego się roku dominują w mediach i raportach ośrodków naukowych.
Rosyjskie „gwarancje bezpieczeństwa”
„21 grudnia odbyło się posiedzenie Kolegium Ministerstwa Obrony FR z udziałem głównodowodzącego armii, prezydenta Władimira Putina. W swoich wystąpieniach zarówno on, jak i minister obrony Siergiej Szojgu jednoznacznie dali do zrozumienia, że NATO – a głównie Stany Zjednoczone – przekroczyło dopuszczalne dla Moskwy granice zaangażowania w obszarze posowieckim, i oskarżyli o prowokowanie sytuacji, na którą będzie ona zmuszona odpowiedzieć na drodze militarnej” – relacjonuje Andrzej Wilk w raporcie Ośrodka Studiów Wschodnich. Jak przypominają analitycy OSW, kilka dni wcześniej rosyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych przekazało stronie amerykańskiej dwa projekty porozumień o gwarancjach bezpieczeństwa (między Rosją i USA oraz między Rosją i państwami członkowskimi NATO).
„Rosja kolejny raz wezwała [...] NATO do udzielenia gwarancji zaprzestania dalszego rozszerzania. Stanom Zjednoczonym zaproponowała z kolei nierozmieszczanie sił zbrojnych w regionach, w których mogłaby to uznać za zagrożenie. Szczególny nacisk położyła na: zakaz działań okrętów wojennych i bombowców strategicznych w tych obszarach międzynarodowej przestrzeni morskiej i powietrznej [...]; wycofanie broni jądrowej rozmieszczonej na terytoriach innych państw; nierozmieszczanie wystrzeliwanych z lądu pocisków krótkiego i średniego zasięgu poza własnym terytorium oraz w takich jego obszarach, z których mogłyby one sięgnąć drugą stronę porozumienia” – wymieniają analitycy Polskiego Instytutu Stosunków Międzynarodowych.
„Tak się składa, że w 30. rocznicę upadku Związku Radzieckiego [Władimir Putin – przyp. red.] stawia ultimatum najpotężniejszemu militarnemu sojuszowi na świecie – NATO. Domaga się, by Zachód skazał na Rosję nie tylko dawne państwa radzieckie, lecz także by zaliczył też naszą część Europy do rosyjskiej strefy wpływów. A co, jeżeli warunki Kremla zostaną odrzucone? – Będzie to zależało od propozycji, które otrzymam od naszych ekspertów wojskowych – stwierdził Putin w rządowej stacji w niedzielę” – czytamy na łamach „Rzeczpospolitej”, gdzie Rusłan Szoszyn analizuje propozycje Moskwy. Obecnie rosyjskie władze rozważają propozycję sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga, który zaproponował zorganizowanie spotkania Rady NATO i Rosji 12 stycznia.
Ukraina gotowa na wojnę
Jak podają analitycy OSW, Kijów reaguje na sygnały dotyczące możliwych działań zbrojnych planowanych przez Moskwę. „18 grudnia sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy [...] Ołeksij Daniłow poinformował, że w połowie października Rada zatwierdziła niejawny Plan obrony Ukrainy na wypadek wybuchu pełnowymiarowego konfliktu zbrojnego z Rosją. Prace nad dokumentem trwały dwa lata – ma on mieć fundamentalne znaczenie dla organizacji systemu obrony kraju angażującego wszystkie podmioty administracji centralnej i lokalnej do działań prowadzonych przez Siły Zbrojne” – czytamy. Jak relacjonuje analityk Ośrodka Piotr Żochowski, sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy, zagrożenie agresją ze strony Rosji określa jako „duże”. „[Daniłow – przyp. red.] Podkreślił przy tym, że według danych wywiadowczych i rozpoznania powietrznego obecnie nie widać, aby wojska rosyjskie przygotowywały szeroko zakrojoną ofensywę. Zastrzegł, że sytuacja ta może się zmienić w każdej chwili, a w przypadku ataku zostanie ogłoszony stan wojenny” – podaje OSW.
Prognozy gospodarcze
„Rzeczpospolita” i „Dziennik Gazeta Prawna” analizują natomiast sytuację gospodarczą w Polsce, na przełomie lat 2021 i 2022. „Nadchodzący rok miał być okresem powrotu do normalności po pandemicznym rozchwianiu gospodarki: najpierw załamaniu aktywności ekonomicznej w 2020 roku, a następnie jej żywiołowym odbiciu w 2021 roku. Dziś już wiadomo, że tak nie będzie. […] ekonomiści przyznają, że 2022 roku pod pewnymi względami jest nawet bardziej nieprzewidywalny” – czytamy na łamach „Rz”. Wśród powodów takiej sytuacji dziennikarz wskazuje przede wszystkim walkę z inflacją. „Pytani przez »Rz« ekonomiści przeważnie przewidują, że wyniesie ona w roku 2022 średnio 7,2 proc., najwięcej od 2000 roku, po 5,1 proc. w 2021 roku” – relacjonuje „Rz”. „Dziennik Gazet Prawna” zwraca natomiast uwagę, że maleje grupa Polaków, których stać na obecne ceny mieszkań. „Nieruchomości drożały już od lat, ale to właśnie 2021 rok przyniósł wzrosty jeszcze szybsze niż dotychczas. Według danych Otodom [serwis z ogłoszeniami dot. nieruchomości – przyp. red.] mieszkania w listopadzie były o 9 proc. droższe niż rok wcześniej. Jeszcze wyżej są wyceniane domy, które w czasie pandemii stały się rynkowym hitem” – czytamy na łamach „DGP”. W rozmowie z dziennikiem Jarosław Krawczyk z serwisu Otodom, zwraca również uwagę, że „rosnące stopy procentowe w parze z wysokimi cenami mieszkań i domów sprawiają, że będzie spadała liczba osób, które mają zdolność kredytową. A rekordowa inflacja zmniejsza siłę nabywczą Polaków”.
Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
27 grudnia to 103. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego, w tym roku pierwszy raz obchodzona jako Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego – największego zwycięskiego polskiego zrywu niepodległościowego. „W listopadzie prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego” – opisuje „Rzeczpospolita”, relacjonując planowane na ten dzień uroczystości. „Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu. Ofensywa otrzymała dyplomatyczne wsparcie w Paryżu. 16 lutego 1919 roku w Trewirze został podpisany układ z Niemcami, który objął również front wielkopolski, zaś Armia Wielkopolska została uznana za wojsko sprzymierzone. 28 czerwca 1919 roku traktat wersalski potwierdził ostatecznie przynależność Wielkopolski do Rzeczypospolitej, jednak front wielkopolski został ostatecznie zlikwidowany dopiero w marcu 1920 roku” – przypomina Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.