Back to top
Publikacja: 13.11.2021
Dziś Magyar Nyelv Napja, czyli Dzień Języka Węgierskiego
Kultura

13 listopada obchodzony jest Dzień Języka Węgierskiego (Magyar Nyelv Napja). Węgierski uważany za jeden z najtrudniejszych języków na świecie często jest używany w filmach i serialach w charakterze „tajnego kodu” lub „tajemniczego języka”. Próby mówienia w nim podejmowało wielu celebrytów, jak choćby Jennifer Garner, Sylvester Stallone, Sebastian Vettel czy Freddie Mercury. „Kocham cię” po węgiersku powie nam więc dziś sama Selena Gomez. Trzech słówek w języku Madziarów można się też nauczyć od Anthony’ego Hopkinsa.


Język węgierski (magyar nyelv) to jeden z nielicznych języków Europy, które nie należą do rodziny indoeuropejskiej – węgierski podobnie jak fiński czy estoński należy bowiem do grupy języków ugryjskich. Od XIX wieku aż do dziś językoznawcy toczą spory, czy język węgierski, którego alfabet składa się z 40 liter: 14 samogłosek, 26 spółgłosek, bliższy jest fińskiemu, etruskiemu, tureckiemu czy może japońskiemu. Wiadomo za to na pewno, dlaczego Dzień Języka Węgierskiego (Magyar Nyelv Napja) obchodzony jest właśnie 13 listopada. Otóż właśnie tego dnia w roku 1844 przyjęte zostało prawo, na mocy którego węgierski stał się językiem oficjalnym.

Dziś język węgierski, którym na całym świecie posługuje się około 14 mln osób, jest jednym z 24 języków urzędowych Unii Europejskiej. Poza Węgrami można go również usłyszeć wśród mieszkańców lokalnych społeczności Rumunii, Słowacji, Serbii, wschodniej Austrii i na Ukrainie. Węgierski to fantastyczny język dla tych, którzy lubią popisywać się „tajemniczymi umiejętnościami”, jak choćby gwiazdy Hollywood. 


„Szeretlek”, czyli „Kocham cię” – bardzo krótki kurs węgierskiego w wykonaniu Seleny Gomez, amerykańskiej piosenkarki, aktorki i producentki filmowej. Źródło: YouTube


Kilka zdań po węgiersku można było usłyszeć już w brytyjsko-amerykańskiej komedii z 1957 roku „Książę i aktoreczka” w reżyserii Laurence’a Oliviera z legendarną Marilyn Monroe w roli głównej. Język Madziarów pojawia się nawet w „Morderstwie w Orient Expressie” z roku 1974. W świecie amerykańskiego kina języka węgierskiego używa często używa się, by zaintrygować widza lub np. w charakterze „tajnego kodu”, w którym zapisywane są ważne dokumenty, aby nikt niepożądany nie mógł ich odczytać. Znajomość języka Madziarów przydaje się w odczytaniu tajnych dokumentów, np. Sydney Bristow (granej przez Jennifer Garner), a więc podwójnej agentce, która stara się łączyć życie zwykłej amerykańskiej studentki z tajną pracą dla CIA. 


Jennifer Garner jako Sydney Bristow w serialu „Agentka o stu twarzach” popisuje się znajomością węgierskiego. Źródło: YouTube


Język węgierski pojawia się również w filmie „Szpieg”, będącym ekranizacją słynnej powieści Johna le Carré. Obraz z gwiazdorską obsadą opowiada o poszukiwaniach sowieckiego podwójnego agenta przez brytyjskie tajne służby w latach 70. Część scen została nakręcona w Budapeszcie. W filmie nie mogło więc zabraknąć choć krótkiej kwestii w języku Madziarów, który okazuje się językiem obowiązkowym dla każdego szanującego się szpiega. 


Źródło: YouTube


W języku Madziarów biegle mówi też Johnny Kovak (Sylvester Stallone), który w filmie F.I.S.T. (1978) wraz z przyjacielem staje na czele związków zawodowych walczących o prawa kierowców ciężarówek. Od słynnego amerykańskiego aktora na filmie można się nauczyć nie tylko, jak po węgiersku powiedzieć „Wesołych Świąt”. Na poniższym klipie o to, czy mówimy po węgiersku, zapyta więc sam Sylvester Stallone. Wszystkim czytelnikom życzymy zaś, by sami też mogli mu tak odpowiedzieć...


– Beszélsz magyarul? (Mówisz po węgiersku?)
– Jobban mint angolul. (Lepiej niż po angielsku.)

czyli krótka lekcja języka w wykonaniu amerykańskich aktorów
Źródło: YouTube


Węgierski tak bardzo spodobał się amerykańskim scenarzystom, że chętnie użyli go również w charakterze „tajemniczego języka” stosowanego przez egzorcystów. W amerykańsko-węgiersko-włoskim filmie „Rytuał” z Anthonym Hopkinsem w roli głównej, główny bohater – ojciec Lucas – wypowiada trzy słowa po węgiersku: „szerelmem” (moja miłość), „virágom” (mój kwiat) oraz “gyönyörűségem” (moja piękność).


Anthony Hopkins mówi po węgiersku w filmie „Rytuał”. Źródło: YouTube


Węgierskie zwroty padają też w firmie „Angielski pacjent”. Kilka zdań w języku Madziarów można również usłyszeć w filmie „Blade Runner 2049” (Budapest Edition). Niektóre fragmenty filmu zawierają słownictwo, którego nie zalecamy do nauki (zwłaszcza przed ukończeniem pełnoletności), ale poniższego fragmentu licealiści mogą już chyba wysłuchać.


Blade Runner. Źródło: YouTube


Nie trzeba być jednak gwiazdą Hollywood czy agentką CIA, aby móc zabłysnąć znajomością języka Madziarów. Jak poinformowała nas w zaszyfrowanym po węgiersku telegramie znakomita nauczycielka języka Madziarów Agnieszka Barátka, uczniowie Felczaka, którzy w dziewięciu szkołach na terenie Polski podjęli w tym roku trud nauki języka kraju bratanków, przed świętem Magyar Nyelv Napja mieli okazję przećwiczyć wymowę na łamaczach języka węgierskiego oraz zapoznać się z takimi zagadnieniami językowymi, o których rzadko wspomina się na kursach językowych.


W jak Węgierski. Opracowała: Agnieszka Barátka


Licealiści przećwiczyli zasady ortografii i wymowy starych nazwisk węgierskich, odkrywali różnice między polskim i węgierskim językiem migowym, zaś uczniowie szkół podstawowych dzięki ćwiczeniom ortofonicznym poznali najważniejsze węgierskie wyrazy dźwiękonaśladowcze. Dzięki temu są już w stanie zagiąć niemal każdego obcego agenta...


Uczniowie LO im. Kopernika w Warszawie na zdalnej lekcji węgierskiego


 

(tekst: JAP, zdjęcie na stronie głównej: Jennifer Garner / JOHN ANGELILLO / PAP/Newscom)