XX wiek to pasmo tragedii zawsze dumnego i licznego niegdyś narodu węgierskiego. Gdy historyk zaczyna rozważania jakiegokolwiek zjawiska, to sięga coraz głębiej i dalej w historię. Tak jak nie zrozumie Polaków ktoś, kto nie zna wiktorii grunwaldzkiej, wiedeńskiej czy warszawskiej, ale i zaborów, Powstania Warszawskiego czy dylematów Niezłomnych, tak zainteresowany Węgrami musi uwzględnić, że było to kiedyś państwo najbogatszych królów Europy, hegemonów na Bałkanach i obrońców cywilizacji…

Dzisiaj mija 80. rocznica wprowadzenia na Węgrzech ruchu prawostronnego. Węgierskie władze podjęły tę decyzję niemal jako ostatni kraj w kontynentalnej Europie. W większej części kraju ta zasada została wprowadzona 6 lipca 1941 roku o trzeciej w nocy, ale w Budapeszcie dopiero 9 listopada 1941 roku również o tej samej porze.

Corocznie 30 czerwca Kościół katolicki czci wspomnienie św. Władysława węgierskiego. Wyniesiony na ołtarze przez papieża Celestyna III w 1192 roku, ma za atrybuty: insygnia królewskie, anioła, podającego mu włócznię, chorągiew, krzyż lub/oraz symbole turecki. Gall Anonim napisał, że król Polski Bolesław Szczodry „własnymi siłami wygnał z Węgier króla Salomona, a na stolicy osadził Władysława, równie rosłej postaci, jak pełnego pobożności. Ten Władysław od dzieciństwa chowany był w Polsce i pod…

Węgrzy mówią na niego Istvan. Czyli jego patronem wydawać się może pierwszy męczennik i święty, którego Kościół katolicki czci 26 grudnia, jako tzw. drugi dzień świąt Bożego Narodzenia. A zatem w języku polskim ma dwa imiona. To równocześnie Szczepan i Stefan, bo oba pochodzą od tego samego świętego. To jednak czcze rozważania, bo Istvan Węgierski miał zawdzięczać swe imię papieżowi Stefanowi I (a dopiero ten – być może – Świętemu Szczepanowi) z połowy III wieku.

Jeszcze w XVI wieku do jej grobu ciągnęły pielgrzymki. Wychowanka klarysek i ich dobrodziejka. Najbogatsza i najbardziej ekscentryczna niewiasta swoich czasów. Rządziła Polską samodzielnie przez ponad pięć lat i tytułowała się królową. Wynalazczyni kampanii wyborczej, promującej na tron jej wnuczkę. Należy się jej przynajmniej tyle tekstu w podręcznikach co każdemu władcy, a tak nie jest. Nie dbają o nią nawet feministki…

101 lat temu, 4 czerwca 1920 roku o  godz. 16:32 w podparyskim Wersalu, w pałacu Grand Trianon podpisano traktat pokojowy, który doprowadził do rozpadu historycznych Węgier i okroił państwo Madziarów z dwóch trzecich jego terytorium. Powierzchnia kraju została pomniejszona z 395 tys. km kw. do 93 tys. km kw.

Protoplasta polskiej linii Tabaszów przybył z Węgier z orszakiem św. Jadwigi królowej, a jego potomkowie, związawszy się z Polską na dobre i na złe, przeszli nasze wzloty i upadki, a rodzice Leopolda, urodzonego w 1893 r. byli już dość ubodzy. On uczył się na szewca na węgierskiej Słowacji, ale jako starosądeczanin – gdy w 1914 r.

29 maja przypada rocznica urodzin patrona Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej. – Profesor Wacław Felczak był historykiem o niezwykłej wrażliwości i wiedzy o Europie Środkowej. Dzięki temu mógł powiedzieć znacznie więcej niż wielu innych badaczy z jego okresu w Polsce, na Węgrzech czy w innych krajach.

Przez większość naszych dziejów Polska i Węgry graniczyły ze sobą. Niezależnie od polityki rządzących, którzy na ogół współdziałali, ale miewali też rozbieżne interesy, oba narody po prostu się lubiły. Przejawiało się to na przykład w łatwości migracji, gdyż osiedlenie się po drugiej stronie granicy nie oznaczało konfliktu sumienia.

Urodził się w Krakowie, w roku 1424 jako pierworodny syn 73-letniego Władysława Jagiełły i litewskiej księżniczki Zofii Holszańskiej. Był zatem w pełni z krwi litewskiej, ale zbieg okoliczności sprawił, że nigdy na Litwę nie pojechał i wielkim księciem litewskim nie został (choć tytułował się zwierzchnim księciem Litwy). Połączył natomiast pod swoim panowaniem Koronę Królestwa Polskiego oraz Królestwo Węgier, co oznaczało, że mógł się wzorem poprzedników na węgierskim tronie tytułować także…

Wśród historyków i publicystów od dawna panuje spór o tytulaturę św. Jadwigi. Słuszne jest nazywanie jej jako kobiety królową. Nie była ona jednak „tylko” małżonką króla Władysława Jagiełły, ale najpierw – a może przede wszystkim – królem Polski.

Znany szeroko jako autor pierwszego tłumaczenia Pisma Świętego na język polski w swoich czasach kojarzony był i ceniony za jeszcze kilka innych dzieł.